مفهوم استرس

تعریف استرس

در اصطلاح عام به تنش، فشار یا افسردگی، استرس گفته می شود. در اصطلاح پزشکی هم استرس به افزایش فشار و تنش در سیستم و ساختار بدن دلالت دارد. همان آمائگی جسمی و ذهنی بالایی که لازمه ی برخورد با شرایط و موقعیت های حاد و بحرانی است.در فیزیولوژی، استرس به صورت واکنش های داخلی بدن در برابر آثار فیزیکی نامطلوب،مانند گرما و سرمای شدید،تنگنا و مضیقه، عفونت ،درد و… تعریف شده است.
سلیه (1950) استرس را پاسخ های غیره اختصاصی که تحت تاثیر محرک های گوناگون در ارگانیسم ایجاد می شوند تعریف کرده است.(خدایاری فرد و برند،1385).
احساسات بخشی از زندگی انسن هاست و ما هر روز ترکیبی از احساسات مانند خشم، ناراحتی، خوشحالی و… را که حاصل رویدادهای کوتاه و موفقیت های گوناگون هستند را تجربه می کنیم.
تعاریف استرس تا حد زیادی فعا و انفعالاتی و متفاوت هستند.زیرا شرایط محیطی و متفاوت افراد منجر به تغییرات زیادی در واکنش آن ها در برابر استرس زاها و غلبه بر ان ها می شود و همچنین این که واکنش های افراد مختلف در موقعیت ها و حالات مختلف متفاوت است.استرس فقط در مورد یک واکنش شخصی در قبال یک حادثه ی ساده یا موقعیت خاص رخ نمی دهد،بلکه در اثر فعل و انفعالات پیچیده حاصل از فشار ،حوادث ناگهانی و واکنش های غلبه به وجود می آید.(شارپ کاوی،1961).

احساس تنهایی چیست؟

ماهیت استرس:

استرس در نظر دانشمندان مختلف معانی متفاوتی دارد.برخی از پژوهشگران استرس را به عنوان حالتی محیط تعریف کرده اند.مثل استرس شغلی،استرس در رقابت و … .مطابق با این تعریف استرس بیانگر مجموعه ای از فشار ها و نیروهای خارجی است که فرد یا گروه یا کارمندان یک سازمان و نهاد یا بخش های آموزشی و پزشکی را تحت تاثیر قرار می دهد.
از دیدگاه ما استرس نه یک محرک است و نه یک پاسخ، بلکه برایند تعاملی است که فرد و محیط را تحت تاثیر قرار می دهد.
در مقابل فشار روانی بد فشار روانی خوب قرار دارد.هنگامی که خواست های یک موقعیت با توانایی های ما هماهنگ باشند فشار روانی خوبی بر ما وارد می شود.در این جا لازم است میان فشار روانی خوب (که آن را یوسترس می نامند) و فشار روانی بد(که آن را دیسترس می نامند) تفاوت قائل شد.فشار روانی هنگامی خوب است که با استفاده از برانگیختگی،پاسخ هایی برای کنار آمدنبا محرک تنش زا به وجود آورد.سطح معینی از استرس در فرد ایجاد خلاقیت،پیشرفت و احساس رضایت می کند.(امامی نائینی،1383).

مهارت تفکر خلاق

شیوع استرس:

امروزه استرس یکی از علل عمده ی بسیاری از بیماری ها محسوب می شود؛ اختلالات روانی، بیماری های قلبی، سرطان، ناراحتی های گوارشی و پوستی و مانند این ها همگی می توانند با فشار روانی در قرن حاضر ارتباط داشته باشند.بر طبق تخمین پزشکان،عامل 75 درضذ از شکایت های پزشکی، استرس است.(کاویانی و همکاران،1386)

مفهوم استرس:

اصطلاح تنیدگی یا فشار روانی از کلمه لاتین استرینگر مشتق شده که به معنای در آغوش گرفتن،فشردن و یا باز فشردن است و رفتارهایی که می توانند با احساسات متضاد همراه باشند. برای مصال می ت.ان کسی را در آغوش گرفت اما در همین حال ، وی را دچار اختناق کرد. فشرده شدن یا زیر فشار قرار گرفتن به اختناق منتهی می شود و احساس درماندگی و اضطرابی را به وجود می آورد که قلب و روح را در بر میگیرد.بدین ترتیب،درماندگی یا استیصال نیز اصطلاح دیگری است که از استرینگول مشتق شده است و بیانگر احساس رها شدگی، انزوا، ناتوانی و جز آن است که در یک موقعیت حاد (نیاز،خطر،رنج) در فرد ایجاد می شود.(رزم آرا،1386).
هر تغییری در زندگی یک استرس و فشار است. چرا که تغییرات جزئی نظم زندگی معمول را بر هم می زند و ما را برآن می دارد تا خود را در زندگی با این شرایط جدید دوباره سازگار نماییم. به این ترتیب نغییرات کوچک که تلاش چندانی برای سازگاری مجدد فراهم نمی آورد را در مفهوم استرس ، میکرو استرس یعنی استرس های کوچک و یا خفیف و موضوعاتی که تغییرات چشمگیر و عظیمی را در زندگی به وجود می آورد ماکرو استرس یا استرس های بزرگ و عظیم می نامند. استرس یا فشار روانی چه شدید باد و چه خفیف، مسلما واکنش های عاطفی متنوعی را در فرد برمی انگیزد و باعث می شود که فرد احساس عصبانیت، غمگینی، ترس و یا اضطراب کند.(امامی نائینی،1383).
مفهوم استرس یک واکنش فیزیولوژیکی و روانی است که در هنگام احساس عدم توازن میان سطح تقاضاهایی که از فرد می شود و توانایی و ظرفیت آن در براوردن این تقاضا روی می دهدبه نحوی که دچار تهدید علیه وضعیت جسمانی و یا آرامش روانی فرد می شود.(استورا ،1994،به نقل از دادستان،1386).

بهزیستی معنوی، به عنوان حسی از متصل بودن، هماهنگی بین خود، دیگران، طبیعت و وجود متعالی و مثبت اندیشی که از طریق یک فرآیند رشد پویا و منسجم دست یافتنی است و به یک شناخت هدف نهایی و معنای زندگی منجر می شود، اطلاق می‌شود. طبق مفهوم استرس فرد در صورت دارا بودن بهزیستی معنوی، احساس هویت، کمال، رضایت مندی، لذت، خرسندی، زیبایی، عشق، احترام، نگرش مثبت، آرامش و توازن درونی می کند و در زندگی احساس هدفمندی می‌نماید (گومز و فیشر ۲۰۰۳).